İtikaf Nedir? Nasıl Yapılır?
İtikaf demek; camide ibâdetle meşgul olmak anlamına gelir. Ramazân-ı Şerif’te itikafa girmek sünnettir. İmkânı olanlar bu sünneti yerine getirmelidir. İtikafa giren kimseye âkif veya mûtekif denir. İtikafa giren kişi camide yeyip içebilir ve uyuyabilir. Gerekiyorsa abdest almak için dışarı da çıkabilir.
Peygamber Efendimiz ve Eshâb-ı Kirâm da Ramazan ayının son 10 gününde itikafa girmiştir. İtikaf kişinin dünya işlerinden sıyrılarak tamamen yüzünü tamamen âhirete dönmesini, bol bol tefekkür etmesini, huzur ve huşû içinde ibâdet etmesini sağlar. İtikaf insanın mâneviyâtını yükseltir, feyizlere mazhar kılar, kalbini nurlandırır.
İtikafın Fazileti
İtikafın faziletleri konusunda aşağıdaki hadîs-i şeriflerden bu ibâdetin kıymeti net olarak anlaşılmaktadır:
- İbni Mâce’de; itikafta olan kimsenin günahlardan uzaklaşacağı ve her iyiliği yapmış gibi sevâba nâil olacağı yazılıdır.
- Tenvîr kitabında yazılı hadîs-i şerifte, itikaf eden kimsenin bir köleyi özgürlüğüne kavuşturmuş gibi sevap kazanacağı bildirilmektedir.
- Beyhekî’de; bir kimsenin Ramazan ayında 10 gün itikaf etmesinin, ona 2 kere nâfile hac yapmış kadar sevap kazandıracağı belirtilmektedir.
- Taberânî’de, Allah rızasını kazanmak amacıyla bir gün itikaf etmenin, insan ile Cehennem arasına büyük mesafe koyacağı, onu Cehennemden uzaklaştıracağı yazılıdır.
- Menâkıb-ı Çihâr-i Yâr-ı Güzîn kitabı Eshâb-ı Kirâmın fazîletlerinden uzun uzun bahsetmektedir. İşte bu kitapta anlatıldığına göre Peygamber Efendimiz Mîrâc’a çıktığı gece 5. kat gökte Hazret- i Osman’ı görmüştür. Bu mertebeye ne ile ulaştığını sorunca Hazret-i Osman kendisine, ‘mescidde itikafa girmekle’ bu büyük mertebeye ulaştığını söylemiştir. (Dînimize göre 7 kat yer, 7 kat gök vardır. 5. kat gök de semâ (gökyüzü) tabakalarından biridir. Mîrâç gecesinde Peygamber Efendimiz gökleri, Cennet ve Cehennemi baş gözüyle görmüş, o âlemlere gitmiştir. Böyle şeyler Müslümanlara göre hiç imkânsız değildir.)
İtikaf Hakkında Bilgiler
İtikafa girmenin faziletleri böyle çoktur. Bu ibâdeti de her ibâdette olduğu gibi şartlarına uygun olarak yapmak gerekir.
İtikaf başlı başına bir ibâdet olduğu için, kişinin namaz veya oruç adar (nezr eder) gibi, itikafa girmeyi adaması da geçerli olur. ‘Hastam iyi olduğu zaman Allah’ın rızası için şu kadar gün itikafa gireceğim.’ şeklinde bir cümle adak olur. Bunu yerine getirmek şarttır. (Kaynak: Dürer)
Kadın camide itikafa girmez. Evinde girebilir fakat bunun için evin mescid olarak kullanılan bir odası olması lâzımdır. Böyle bir odası varsa orada itikafa girebilir. Bu süreçte temizlik, yemek gibi ev işleri yapamaz. Yalnızca ibâdetle meşgul olur. Abdest almak, tuvalete gitmek ve benzeri zaruri işler bunun dışındadır. Sünnet itikafın 10 gün olması zorunlu değildir. 1 gün veya birkaç saat bile olur. Vâcip itikafın müddeti en az 1 gündür. (Yani itikafa girmeyi adayan kimse en az 1 gün itikafta kalmalıdır.) Adak itikafın hükmü vâciptir. Bu durumda itikafa giren kimsenin oruçlu olması zorunludur. (Ancak Şâfiî mezhebinde bu şart değildir.)
İtikafın Şartları
- Akıllı ve temiz olmak (Buna göre hayız ve nifas hâlinde olan kadınların, cünüp kimselerin, gayr-i müslimlerin veya akıl sağlığı yerinde olmayan kimselerin itikafı geçerli olmaz.)
- İtikafa niyet etmek (Eğer niyetsiz yapılırsa o, itikaf olmaz. Sadece camide durmak olur.)
- İçerisinde cemâatle namaz kılınan bir câmi veya mescidde itikafa girmek (Bu, erkekleri ilgilendiren bir hükümdür. Kadınlar, yukarıda da belirtildiği gibi, evinde mescid olarak kullandığı bir oda varsa orada itikaf yapar.)
- İtikafa girdiği yerden dışarı çıkmak itikafı bozar. Fakat zarûri sebepler bundan müstesnâdır. (Gusül veya abdest almak, tuvalet ihtiyacını gidermek, mescidin yıkılması, itikaf eden kişinin kendisine ya da çoluk çocuğuna bir zarar gelmesi gibi haller buna örnektir.) Bunun dışında cenâze namazı veya hasta ziyâreti gibi şeyler için de itikaftan çıkılmaz.
- İtikaf sırasında ya ibâdetle ya da ilimle meşgul olmalı; hayır söz söylemeli, kötü ve boş sözlerden uzak durmalıdır.
- İtikafa girmeden önce güzel kokular sürmek ve en temiz elbiselerini giymek âdâptandır. (Şart değildir ama iyidir.)
- Bir kimse itikafa girmeyi adayacaksa bunu diliyle de söylemeli, sadece kalbinden geçirmekle yetinmemelidir.